وزن¹

منظور از وزن در موسیقی به کاربردن صدا ها و سکوتها با امتداد های گوناگون است که از نظر زمان با یکدیگر متناسب² باشند.

 برای تعیین امتداد کششهای صداها هفت شکل در موسیقی به کار می رود،به این ترتیب :

نسبت امتداد های مذکور به یکدیگر را با این شکل می توان نشان داد:

به طوریکه ملاحظه می شود یک گرد معادل با 2 سفید یا 4 سیاه یا 8 چنگ یا16 دو لا چنگیا 32 سه لا چنگ یا64 چهار لا چنگ  است.

و یک سفید معادل با 2 سیاه یا 4 چنگ و ....است.

ارزش گرد بر حسب زمان قرار دادی است،یعنی ممکن است 2 یا 4 ثانیه یا کمتر یا بیشتر طول بکشد.

اگر نت گرد در یک قطعه ی موسیقی 4 ثانیه طول بکشد،نت سفید2 ثانیه ،نت سیاه 1 ثانیه و نت چنگ یک دوم ثانیه و نت دو لا چنگ یک چهارم و نت سه لا چنگ یک هشتم و نت چهار لا چنگ یک شانزدهم ثانیه طول خواهد کشید.

یادآوری : چنانچه چنگها و دو لا چنگ ها و غیره از یکی بیشتر باشند پرچم آنها معمولا با دسته های دو تایی و سه تائی یا چهار تائی (بنا به وضع میزانهای مختلف) به وسیله خطوط افقی یا مایل بع نام شاهین به هم متصل می شوند؛ ولی در موسیقی آوازی به منظور تطبیق با اجزاء (هجاهای) کلمات پرچم نت های چنگ و غیره به شکل منحنی و جدا از یکدیگر نوشته میشوند.

1.چند تعریف کلی مربوط به وزن :

الف) وزن -ایقاع- نوعی تناسب است.

ب) وزن نظم تناسبی است بین کشها.

ج) وزن ادراکی است که از تتابع منظم ضربه های قوی و ضعیف حاصل میشود.

د)وزن تناسبی است در زمان.

ه)عدم تساوی نت ها از نظر زمان وزن را به وجود می آورد.

و)  برتری دادن از نظر زمان و یا شدت و یا تیزی (acuite) به بعضی نت ها وزن را به وجود می آورد.ضربه های مساوی چنانچه بعضی قوی تر و برخی ضعیف تر باشند،نیز وزن را به وجود می آورند .

ز)وزن نیروئی است درونی که به توالی صداها (که دارای طول های مختلف زمانی هستند) مفهومی پویا(Dynamique) و بیانی (Expressif) می دهد.

2.تناسب کیفیتی است که از ایجاد وحدت در میان اجزاء گوناگون حاصل می شود.

3.در بعضی موارد نتی به شکل مستطیلبه کار می رود که گرد مضائف (Breve) نا میده میشود و ارزش آن دو برابر گرد است.

4.خط قائمی که به نت های سفید و سیاه وغیره متصل است ، دسته یا دنباله ی نت (Stem) وخطوط منحنی که به چنگ و دو لا چنگ و سه لا چنگ منفرد وصل میشوند، دم یا پرچم (Flag) نام دارند.

توضیح 1)چنانچه دو یا سه یا چند چنگ چنگ یا دو لا چنگ و غیره به منظور ایجاد یک گروه دو تایی یا سه تایی و غیره به هم متصل شوند پرچم آنها به وسیله خط یا خطوطی مستقیم به شکل افقی یا مورب (موازی با سر نت ها در می آید).این خطوط شاهین (Beam) نام دارند.

توضیح 2)چنانچه در نت های قدیمی چنین شکلی به چشم بخورد ، نامش پنج لا چنگ بوده و ارزش زمانی آن یک صدوبیست وهشتم گرد(نصف چهار لا چنگ است).